Αρχικά θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως η πρόπτωση μήτρας, δηλαδή η μετατόπιση της μήτρας από τη φυσιολογική της θέση και η κάθοδος της  εντός του κόλπου ή και έξω από την είσοδό του, δεν είναι ένα πρόβλημα που όπως συνηθίζεται να λέγεται απασχολεί γυναίκες μόνο τις τρίτης ηλικίας, αλλά και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι 30-40% των γυναικών θα εμφανίσουν κατά την διάρκεια της ζωής του κάποιον βαθμό και τύπου πρόπτωσης. Είναι ένα πρόβλημα που οφείλεται σε χαλάρωση των ιστών του πυελικού εδάφους (μύες και σύνδεσμοι).

Η μήτρα βρίσκεται σε άμεση επαφή με την ουροδόχο κύστη αλλά και το ορθό ,δηλαδή το τελευταίο τμήμα του εντερικού σωλήνα. Είναι λοιπόν εύκολα κατανοητό πως η χαλάρωση των ιστών της πυέλου συχνά οδηγεί σε πρόπτωση όχι μόνο της μήτρας αλλά και της κύστης και του ορθού, δημιουργώντας έτσι συνοδά προβλήματα που σχετίζονται με την ούρηση αλλά και την αφόδευση. 

Έτσι λοιπόν ανάλογα με το όργανο, το οποίο προβάλλει μη φυσιολογικά εκτός της σωστής ανατομικής του θέσης διακρίνονται οι παρακάτω τύποι πρόπτωσης:

1. Κυστεοκήλη ( cystocele ): αφορά στην προβολή της ουροδόχου κύστης στο άνω τοίχωμα 

του κόλπου ή και σε πιο βαριές μορφές κι έξω από αυτόν.

2. Ορθοκήλη ( rectocele ): αφορά στην προβολή του ορθού εντέρου από το οπίσθιο κολπικό 

τοίχωμα προς τα έξω.

4. Πρόπτωση μήτρας ( prolapsed uterus ): δημιουργείται όταν η μήτρα προβάλλει προς την έξοδο 

του κόλπου.

5. Πρόπτωση  του κολοβώματος (vaginal vault prolapse): εμφανίζεται σε γυναίκες που έχουν 

υποστεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) , όπου το κολόβωμα του κόλπου

προβάλλει προς την έξοδο του κόλπου.

Ανάλογα με το βαθμό πρόπτωσης της μήτρας έχουν οριστεί  4 στάδια για την πρόπτωσης της 

μήτρας.

1. Στάδιο I πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας σε οποιοδήποτε σημείο του κόλπου πάνω 

από το επίπεδο του παρθενικού υμένα (ή των υπολειμμάτων του υμένα)

2. Στάδιο II πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας στο επίπεδο του παρθενικού υμένα
3. Στάδιο III πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας κάτω από τον παρθενικό υμένα ( partial

prolapse)

4. Στάδιο IV πρόπτωσης μήτρας – ολική εκστροφή (eversion) ή ολική πτώση προς τα κάτω 

(total prolapse) της μήτρας

Παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την χαλάρωση των ιστών του πυελικού εδάφους και κατ’ επέκταση σε πρόπτωση των πυελικών οργάνων  είναι η προχωρημένη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, ο αυξημένος δείκτης βάρους σώματος (ΔΒΣ) ο εργώδης ή/και επεμβατικός κολπικός τοκετός, η πολυτεκνία και η χρόνια δυσκοιλιότητα. Τις περισσότερες φορές υπάρχει συνδυασμός των προαναφερθέντων παραγόντων. 

Πολύ σημαντικό είναι να σημειωθεί πως το γεγονός ότι ένας φυσιολογικός εργώδης ή και επεμβατικός τοκετός αποτελεί μεν παράγοντα κινδύνου εμφάνισης χαλάρωσης πυελικού εδάφους, αυτό όμως δεν αποτελεί σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση λόγω ώστε να προτιμηθεί η διενέργεια καισαρικής τομής επι μη άλλης ενδείξεως. Είναι δεδομένο πως ακόμα και γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε 2 η και περισσότερες καισαρικές, έχοντας συνδυασμό των υπολοίπων παραγόντων εμφανίζουν πρόπτωση πυελικών οργάνων. 

Η πρόπτωση μήτρας όταν είναι μικρή δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Όταν η 

πρόπτωση μήτρας είναι μεγαλύτερη και φθάνει στην είσοδο του κόλπου ή προβάλλει εκτός αυτής, 

τότε συμπαρασύρει την ουροδόχο κύστη και/ή το ορθό  προκαλώντας συμπτώματα τόσο στην ούρηση όσο και στην αφόδευση. 

Επιπλέον υπάρχει συνοδό  αίσθημα  βάρους στα γεννητικά όργανα, αίσθημα χρόνιου άλγους στο υπογάστριο ή στην οσφύ, ενώ σε προχωρημένες περιπτώσεις που η μήτρα είναι συνεχώς έξω από τον κόλπο έχουμε επιδερμοποίηση του τραχήλου και μικροαιμορραγίες από τις εξελκώσεις που μπορεί να δημιουργηθούν τοπικά στον τράχηλο της μήτρας.

Πέραν των προβλημάτων που αναφέρθηκαν πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι σε προχωρημένες καταστάσεις υπάρχει μειωμένη ποιότητα ζωής της ασθενούς η οποία λόγω των συμπτωμάτων έχει μειωμένη κοινωνική και σεξουαλική ζωή. 

Υπάρχουν όμως  τρόποι ώστε αυτό το φαινόμενο να προληφθεί ή σε αρχόμενα στάδια ακόμα και να αντιστραφεί. Η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση του σωματικού βάρους και η σωματική άσκηση ενισχύουν  την υποστηρικτική ικανότητα των ιστών γενικά και κατ΄επέκταση και των ιστών της πυέλου. Επιπλέον οι γυναίκες μπορούν να ενισχύσουν το πυελικό τους έδαφος με τις λεγόμενες ασκήσεις του  πυελικού εδάφους. Οι πιο γνωστές από αυτές τις ασκήσεις είναι οι Kegel. Το κλειδί επιτυχίας των ασκήσεων Κegel είναι να κατανοήσουμε ποιοι ακριβώς είναι οι μύες που πρέπει να συσπάσουμε  και να χαλαρώσουμε. Ο πιο εύκολος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με την εκούσια διακοπή της ούρησης. Τους ίδιους μυς χρησιμοποιούν και οι ασκήσεις Kegel. 

Οι χρήση πεσών, δηλαδή δακτυλίων σιλικόνης , οι οποίοι τοποθετούνται κολπικά, για την ανατομική αποκατάσταση είναι μια παροδική λύση. Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική θεραπεία, η οποία έχει ως στόχο την ανατομική αναδόμηση των ιστών και την επαναφορά των οργάνων στην σωστή ανατομική τους θέση. 

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι της κλασικής γυναικολογίας αλλά και πιο σύγχρονοι με την χρήση πλεγμάτων και ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Σε πολλές περιπτώσεις γίνονται συνδυαστικά χειρουργεία. 

Η πρόσθια και η οπίσθια κολπορραφή είναι χειρουργεία που πραγματοποιούνται κολπικά και αντιμετωπίζουν την κυστεοκήλη και την ορθοκήλη. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται και λαπαροσκοπικά όταν συνδυάζονται με ταυτόχρονη ανάρτηση μήτρας ή κολπικού κολοβώματος. Τα χειρουργεία αυτά πραγματοποιούνται μόνο από Γυναικολόγους Χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική και στην χρήση πλεγμάτων. 

Πολύ σημαντικό λάθος που πραγματοποιείται πολλές φορές είναι η πραγματοποίηση μιας κολπικής υστερεκτομής όταν υπάρχει πρόπτωση μήτρας . Αυτή η επέμβαση αφαιρεί το όργανο που έχει πρόπτωση αλλά δεν λύνει το πρόβλημα χαλάρωσης, έχοντας ως αποτέλεσμα το μεγάλο ποσοστό υποτροπών και μετέπειτα πρόπτωσης του κολπικού κολοβώματος. 

Η πιο συχνή χειρουργική επέμβαση για την ανάρτηση του κολπικού κολοβώματος ή της μήτρας είναι η λαπαροσκοπική ή ρομποτική ιεροκολποπεξία , όπου το όργανο που προπύπτει επανατοποθετείται στην σωστή ανατομική του θέση με την χρήση πλέγματος που καθηλώνεται στο ιερό οστό . (sacropexy) 

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί και μία νέα λαπαροσκοπική μέθοδος με την χρήση επίσης πλέγματος , το οποίο όμως τοποθετείται στα πλάγια της πυέλου και πιο συγκεκριμένα στην περιτονοία του κτενίτη μυ. (pectopexy)

Και οι δύο αυτές χειρουργικές τεχνικές πραγματοποιούνται με ασφάλεια και άριστα αποτελέσματα από εξειδικευμένους Χειρουργούς Γυναικολόγους.

Όπως και σε κάθε άλλη πάθηση , έτσι και στην πρόπτωση πυελικών οργάνων , η θεραπεία πρέπει να είναι εντελώς εξατομικευμένη, και η ασθενής πρέπει να είναι απολύτως ενημερωμένη για τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου.