Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί τον πέμτο πιο συχνό θανατηφόρο καρκίνο στις γυναίκες και το γεγονός ότι δεν έχει χαρακτηριστικά κλινικά συμπτώματα συνδέεται με την καθυστερημένη διάγνωση της νόσου. Στατιστικά, περίπου 1 στις 72 γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο των ωοθηκών και το 75% αυτών των περιπτώσεων θα διαγνωσθούν σε προχωρημένο στάδιο.
Ενώ στον καρκίνο του ενδομητρίου που έχει ως κύριο σύμπτωμά του την μετεμηνοπαυσιακή αιμορραγία και έτσι διαγιγνώσκεται στην πλειονότητα σε πρώιμο στάδιο στον καρκίνο των ωοθηκών δεν υπάρχει κάποιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα που θα οδηγήσει την ασθενή άμεσα να επισκεφτεί τον γιατρό της. Επιπλέον σε αντίθεση με τον καρκίνο του μαστού και του τραχήλου για τους οποίους υπάρχουν προληπτικά προτόκολλα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έγκαιρη διάγνωσή τους, για τον καρκίνο των ωοθηκών δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο.
Έτσι λοιπόν στην πλειονότητα των περιπτώσεων η διάγνωση αποτελεί τυχαίο εύρημα και είναι χαρακτηριστικό ότι πολλές ασθενείς θα απευθυνθούν προτίστως σε γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (π.χ παθολόγους, γαστρεντερολόγους κλπ.) καθότι τα κλινικά σημεία δεν θα είναι χαρακτηριστικά κάποιας γυναικολογικής πάθησης.
Πολύ σημαντικό κομμάτι της γυναικολογικής εξέτασης είναι η λεπτομερής καταγραφή του οικογενειακού ιστορικού της ασθενούς. Τα πιο γνωστά ογκογονίδια που σχετίζονται με των καρκίνο των ωοθηκών είναι τα γονίδια BRCA 1 και BRCA 2. Έτσι λοιπόν ανάλογα με τον αριθμό, την ηλικία και τον τύπο του καρκίνου των συγγενών που νόσησαν, υπάρχουν αλγόριθμοι που μας δείχνουν αν υπάρχει ένδειξη να προχωρήσουμε σε γονιαδιακό έλεγχο. Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η λήψη του οικογενειακού ιστορικού και η χρήση των συγκεκριμένων αλγορίθμων αφορούν ολόκληρη την πληθυσμιακή ομάδα. Έτσι θα ανιχνευτούν γυναίκες που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο και οι συγκεκριμένες θα τύχουν στοχευμένης παρακολούθησης και αντιμετώπισης.
Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι διεθνείς μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες με μετάλλαξη στο ΒRCA 1 γονίδιο έχουν 44% πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο στην ωοθήκη μέχρι τα 80 έτη. Το αντιστοιχο ποσοστό σε περίπτωση μετάλλαξης στο BRCA 2 γονίδιο ανέρχεται στο 17%. Γι αυτόν τον λόγο στην πρώτη κατηγορία προτείνεται η προφυλακτική αφαίρεση των ωοθηκών και των σαλπίγγων μεταξύ 35 και 40 έτη ενώ στην δεύτερη μεταξύ 40 και 45 έτη. Να σημειωθεί ότι σε αυτές τις κατηγορίες γυναικών λαμβάνονται υπόψιν και άλλες παράμετροι , όπως για παράδειγμα η επιθυμία τεκνοποίησης, ώστε να ληφθεί εξατομικευμένα η πιο σωστή απόφαση.
Σχετικά με την ιστολογική κατηγοριοποίηση , το ορώδες καρκίνωμα χαμηλής διαφοροποίησης αποτελεί τη μεγαλύτερη ιστολογική υποομάδα (68 %), ακολουθούμενη από το διαυγοκυτταρικό (12 %), το ενδομητριοειδές (11 %), το βλεννώδες (3 %) και το ορώδες καρκίνωμα υψηλής διαφοροποίησης (3 %), καθώς και άλλους σπάνιους τύπους (3 %).

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών, αποσκοπεί στην επίτευξη της ολικής μακροσκοπικής αφαίρεσης της νόσου, που μπορεί να οδηγήσει στην οριστική ίαση, αν μιλάμε για αρχικό στάδιο , ή στην αύξηση της επιβίωσης στις περιπτώσεις προχωρημένης νόσου. Υπολογίζεται ότι η 5 ετής επιβίωση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι στο 43%.

Σε προχωρημένο στάδιο του καρκίνου των ωοθηκών προκειμένου να επιτευχθεί μια εκτομή R0 (πλήρης μακροσκοπική αφαίρεση του όγκου) , χρείαζεται τις περισσότερες φορές να προχωρούμε στην αφαίρεση και άλλων οργάνων που έχουν διήθηση , όπως του περιτοναίου, του σπλήνα και τμήματος του εντέρου, του διαφράγματος, του ήπατος και του παγκρέατος. Αυτού του είδους οι επεμβάσεις απαιτούν εξαιρετικά εξειδικευμένους χειρουργούς οι οποίοιείναι σε θέση να ανταπακριθούν τόσο στις ανάγκες του χειρουργείο όσο και στις πιθανές επιπλοκές αυτού.
Σε ευρωπαικές χώρες ( Γερμανία, Γαλλία , Αγγλία , Ιταλία κ.α) αλλά και στις Η.Π.Α, αυτού του είδους τα περιστατικά , αλλά και γενικότερα περιστατικά γυναικολογικής ογκολογίας , αντιμετωπίζονται στην πλειονότητά τους σε εξειδικευμένα κέντρα. Αυτό γιατί υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες που έχουν αποδείξει πως όταν γίνεται η αντιμετώπιση από εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα τότε η έκβαση του χειρουργείου είναι εξαιρετικά καλύτερη και το προσδοκιμο ζωής αυξάνει αισθητά.
Σε κάθε περίπτωση αυτού του είδους τα περιστατικά πρέπει να παρουσιάζονται στο Ογκολογικό Συμβούλιο ώστε να μπορεί να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση η οποία είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες της κάθε ασθενούς.
Πέραν της χειρουργικής αντιμετώπισης , οι ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών , στην πλειονότητά τους, θα λάβουν και χημειοθεραπεία. Υπάρχουν νέα δεδομένα και νέα φάρμακα, όπως οι PARP αναστολείς που έχουν βελτιώσει τόσο το προσδόκιμο επιβίωσης όσο και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης από γυναικολόγο ογκολόγο και παθολόγο ογκολόγο , καθώς το ποσοστό των υποτροπων είναι υψηλό και επίσης είναι καθοριστική η εγκαιρη διάγνωση αυτών και η σωστή αντιμετώπισή τους.
Είναι εύκολα λοιπόν κανείς να καταλάβει πως οι περιπτώσεις αυτές χρήζουν εξειδικευμένεις αντιμετώπισης από μια ομάδα επιστημόνων με την αντίστοιχη εμπειρία.
Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας από την 01.07.2022 λειτουργεί το Τμήμα Γυναικολογικής Ογκολογίας, το οποίο σε αγαστή συνερχασία με το Τμήμα Παθολογικής Ογκολογίας, Ακτινολογίας , Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας παρέχει υπηρεσίες αντίστοιχες με τα μεγαλύτερα ευρωπαικά κέντρα σε όσες ασθενείς μας εμπιστεύονται.

Στον αγώνα ενάντια στον καρκίνο των ωοθηκών θα είμαστε πάντα δίπλα σας με Γνώση, Ειλικρίνεια και Ανθρωπιά.
Με εκτίμηση,

Κοτανίδης Χρήστος
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Ειδικευθείς στην Γυναικολόγική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού και Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Υπεύθυνος Τμήματος Γυναικολογικής Ογκολογίας ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Τ. Αν Διευθυντής Γυναικολογικής Ογκολογίας Κλινική Humboldt Βερολίνο