Ο καρκίνος του ενδομητρίου αποτελεί, μετά τον καρκίνο του μαστού, τον συχνότερα εμφανιζόμενο γυναικολογικό καρκίνο στις αναπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται πως έχουμε 142.000 νέες περιπτώσεις κάθε έτος σε ολόκληρο τον κόσμο.

Μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2022 η κατάταξη για τα καρκινώματα του ενδομητρίου γινόταν σε 2 τύπους βάσει των κλινικών, μεταβολικών και ενδοκρινικών χαρακτηριστικών τους. Ο τύπος Ι περιλαμβάνει τα grade 1-2 ενδομητριοειδή, ενώ ο τύπος ΙΙ τα grade 3 ενδομητριοειδή και τα μη ενδομητριοειδή νεοπλάσματα (ορώδες, διαυγοκυτταρικό, μεικτού τύπου κλπ).

Πλέον, η νέα μοριακή ταξινόμηση κατά FIGO κατανέμει τα καρκινώματα του ενδομητρίου σε 4 προγνωστικές κατηγορίες:

1. Ultramutated (PΟLEmut),

2. Hypermutated/mismatch repair deficient (MΜRd),

3. Copy-number high με μεταλλάξεις του ΤP53 (p53abn) και

4. Copy-number low χωρίς κάποια συγκεκριμένη μετάλλαξη (ΝSMP) .

Τα POLEmut νεοπλάσματα έχουν την καλύτερη πρόγνωση με 98% πιθανότητα να μην υποτροπιάσουν εντός 5-ετίας. Τα NSMP και MMRd καρκινώματα του ενδομητρίου έχουν κατά 74% και 72% πιθανότητες 5 έτη ελεύθερα υποτροπής αντίστοιχα, ενώ το ανάλογο ποσοστό στα p53abn μειώνεται στο 48%

Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες συμπεριλαμβάνουν πλέον κατά την κατηγοριοποίησή τη νέα μοριακή ταξινόμηση, εφόσον αυτή είναι διαθέσιμη (Πίνακας 1). Σύμφωνα με αυτές, τα POLEmut νεοπλάσματα σταδίου Ι-ΙΙ χωρίς υπολειμματική νόσο, ενδομητριοειδή και μη, θεωρούνται πλέον χαμηλού κινδύνου αποκλιμακώνοντας τους θεραπευτικούς χειρισμούς σε γυναίκες που ως τώρα θεωρούνταν μετρίου-υψηλού (στάδιο ΙΙ) ή και υψηλού κινδύνου (μη ενδομητριοειδή νεοπλάσματα).

Ο μοριακός έλεγχος συνιστάται πλέον σε όλα τα νεοδιαγνωσθέντα καρκινώματα του ενδομητρίου καθώς δύναται να αλλάξει την ταξινόμησή τους και καθοδηγεί τους θεραπευτικούς χειρισμούς.
Ο συνδυασμός του μοριακού ελέγχου με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ανοίγει την παλέτα της χημειοθεραπευτικής αντιμετώπισης και πέραν της 1ης γραμμής. ‘Ετσι η anti-PD1 ανοσοθεραπεία με pembrolizumab ή dorstalimab μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε MSΙ/MΜRd καρκινώματα ως δεύτερη γραμμή θεραπείας ενώ ο συνδυασμός του pembrolizumab με τον αναστολέα τυροσινικής κινάσης lenvatinib μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δεύτερη γραμμή θεραπείας σε καρκινώματα χωρίς μικροδορυφορική αστάθεια .
Τέλος, στα ορώδη νεοπλάσματα του ενδομητρίου ελέγχεται και ο HΕR2 υποδοχέας, που μέχρι πρότινος είχε θεραπευτική αξία μόνο στον καρκίνο του μαστού. Στα HΕR2 θετικά νεοπλάσματα η χρήση του trastuzumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (paclitaxel and carboplatin) έχει δείξει βελτίωση του διάμεσου χρόνου χωρίς πρόοδο νόσου.

Συμπερασμετικά, με τη νέα μοριακή ταξινόμηση των καρκινωμάτων του ενδομητρίου η αντιμετώπιση των ασθενών γίνεται ακόμα πιο εξειδικευμένη και στοχευμένη και αποσκοπεί στη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών αυτών.

Κοτανίδης Χρήστος MD, MSc
Διευθυντής Τμήματος Γυναικολογικής Ογκολογίας ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
τ. Αν. Διευθυντής Γυναικολογικής Ογκολογίας Humboldt Clinic Berlin

Περίπου στο 60% των ασθενών με έναν HER-2 αρνητικό καρκίνο του μαστού ανιχνεύεται μία
χαμηλή έκφραση του ΗER-2 υποδοχέα, με αποτέλεσμα ο καρκίνος αντί να ονομάζεται για HER-2
αρνητικος,να παίρνει την ονομασία ΗER-2 low. Αυτό δίνει νέες δυνατότητες και προοπτικές
θεραπείας.

Ενα νέο φάρμακο με την ονομασία Enhertu, που ειναι δημιούργημα των εταιρειών AstraZeneca και
Daiichi Sankyo, είναι πλέον στην διάθεση μας.
Το φάρμακο trastuzumab deruxtecan (εμπορική ονομασία Enhertu) έχει εγκριθεί από τον Ιανουάριο
του 2021 για ενήλικες που έχουν λάβει προηγούμενη θεραπεία με θετικό στον υποδοχέα
ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα 2 (HER2) καρκίνο του μαστού που έχει δώσει
μετάσταση ή δεν μπορεί πλέον να χειρουργηθεί. Η έγκριση χορηγήθηκε αρχικά για ασθενείς που
είχαν λάβει προηγουμένως τουλάχιστον δύο θεραπείες κατά του HER2. Από τον Ιούλιο του 2022,
μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς που έχουν λάβει προηγουμένως τουλάχιστον μία
θεραπεία anti-HER2. Δεδομένου ότι οι άνδρες μπορούν επίσης να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού,
το δραστικό συστατικό είναι κατάλληλο τόσο για γυναίκες όσο και για άνδρες.
Η αδειοδότηση του φαρμάκου βασίστηκε στην 1 η πολυκεντρική ,τυχαιοποιημένη Phase III μελέτη
DESTINY-BREAST 04 η οποία αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της θεραπείας
με T-DXd(Εnhertu).
557 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν 2:1: T-DXd 5,4 mg/kg (n=373) ή θεραπεία της επιλογής του γιατρού
(capecitabine, eribulin, gemcitabine, paclitaxel ή nab-paclitaxel) (n=184). Η διάμεση παρακολούθηση
ήταν 18,4 μήνες. Η διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (mPFS) ήταν 10,1 μήνες σε ασθενείς
με θετικούς υποδοχείς ορμονών (HR+) σε T-DXd (n=331) έναντι 5,4 μηνών στην ομάδα ελέγχου
(n=163). Η διάμεση συνολική επιβίωση (mOS) σε αυτό το σύνολο ασθενών ήταν 23,9 έναντι 17,5
μηνών, αντίστοιχα. Σε ασθενείς με όγκους αρνητικούς σε ορμονικούς υποδοχείς (HR−), σημαντική
παράταση της μέσης επιβίωσης χωρίς εξέλιξη θα μπορούσε επίσης να εμφανιστεί με T-DXd (n= 42)
σε σύγκριση με άλλη ιατρική επιλογή θεραπείας (n= 21): 6,6 έναντι 2,9 μηνών. Όσον αφορά τη
διάμεση συνολική επιβίωση, υπήρξε αύξηση σε ασθενείς που έλαβαν T‑DXd 16,6 έναντι 10,3
μηνών. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία ≥ βαθμού 3 εμφανίστηκαν στο
52,6% των ασθενών με T-DXd έναντι 67,4% των ασθενών που υπεβλήθησαν σε άλλη θεραπεία της
επιλογής του γιατρού. Διάμεση πνευμονοπάθεια (ILD)/πνευμονίτιδα που σχετίζεται με τη θεραπεία
παρατηρήθηκε σε 45 ασθενείς σε T-DXd (12,1%· 10,0% βαθμού 1/2, 1,3% βαθμού 3/4, 0,8% βαθμού
5 που αντιστοιχεί σε θανάτους βαθμού 3).
Η συνιστώμενη δόση του Enhertu είναι 5,4 mg/kg χορηγούμενη ως ενδοφλέβια έγχυση μία φορά
κάθε 3 εβδομάδες (κύκλος 21 ημερών) μέχρι την εξέλιξη της νόσου ή την μη αποδεκτή τοξικότητα. Η
αρχική δόση πρέπει να χορηγείται ως ενδοφλέβια έγχυση για 90 λεπτά
Έτσι, το DESTINY-BREAST04 είναι η πρώτη μελέτη φάσης ΙΙΙ που καταδεικνύει ένα κλινικά σημαντικό
όφελος του T‑DXd για ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του μαστού χαμηλού HER2.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης παρουσιάστηκαν στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής
Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) 2022

Κοτανίδης Χρήστος
Υπεύθυνος Τμήματος Γυναικολογικής Ογκολογίας ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Γυναικολόγος Ογκολόγος – Χειρουργός Μαστού
Τ. Αν. Διευθυντής Humboldt Clinic Berlin