Κάθε χρόνο στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 5.000 νέα περιστατικά, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της.
Η αυτοεξέταση των μαστών αποτελεί την πρώτη και βασική μέθοδο προληπτικής εξέτασης των μαστών και μπορεί να γίνει πολύ απλά στο σπίτι από την ίδια την γυναίκα.
Όλες οι γυναίκες από την ηλικία των 20 ετών πρέπει να μάθουν να κάνουν σωστά αυτοεξέταση στους μαστούς τους.
Από την ηλικία των 30 ετών συστήνεται να γίνεται υπερηχογράφημα και κλινική εξέταση ετησίως στις γυναίκες του γενικού πληθυσμού, ενώ η μαστογραφία έρχεται να συμπληρώσει την διαγνωστικό πλαίσιο από την ηλικία των 40 ετών.
Σε καμία περίπτωση η κλινική εξέταση και ο υπέρηχος δεν υποκαθιστούν την μαστογραφία. Οι μέθοδοι αυτοί λειτουργούν συμπληρωματικά και αυτό γιατί για παράδειγμα η μαστογραφία μπορεί να ανιχνεύσει έναν πολύ πρώιμο καρκίνο με τη μορφή μικροαποτιτανώσεων, όμως μπορεί να μην εντοπίσει ένα καρκίνο σε γυναίκα με πυκνούς μαστούς (γυναίκες μικρότερης ηλικίας) . Ένα ποσοστό περίπου 10% των καρκίνων του μαστού δεν φαίνονται στη μαστογραφία. Επιπλέον, ο υπέρηχος μαστών εάν δεν γίνεται στοχευμένα (σε κάποιο συγκεκριμένο και ύποπτο σημείο της μαστογραφίας) δεν προσφέρει σημαντικό όφελος. Συχνά βλάβες στο μαστό μένουν αδιάγνωστες ή υποεκτιμούνται όταν οι πληροφορίες προέρχονται μόνο από στοιχεία που παρέχουν οι απεικονιστικές εξετάσεις.
Η κλινική εξέταση μαστών από ειδικό χειρουργό μαστού είναι απαραίτητη μετά τις απεικονιστικές εξετάσεις. Η κλινική εξέταση από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο γιατρό και η αξιολόγηση των εξετάσεων που θα προσκομίσει η γυναίκα ανεβάζει το ποσοστό της διαγνωστικής ακρίβειας στο 100%.
Τέλος τόσο η κλινική εξέταση όσο και ο υπέρηχος δεν θέτουν την διάγνωση αλλά την υποψία ύπαρξης κακοήθειας. Κατόπιν θα πρέπει να ληφθεί βιοψία π.χ. βιοψία με κόπτουσα βελόνα-Core biopsy , προκειμένου όχι μόνο να επιβεβαιωθεί ή διαψευσθεί η υποψία κακοήθειας, αλλά και να καθοριστούν τα παθολογοανατομικά της χαρακτηριστικά ώστε να μπορέσει ο θεράπων ιατρός να προχωρήσει στον σωστό σχεδιασμό του θεραπευτικού πλάνου.
Όπως και στις υπόλοιπες περιπτώσεις γυναικολογικής ογκολογίας, έτσι και στις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού , τα περιστατικά πρέπει να παρουσιάζονται στο ογκολογικό συμβούλιο, προκειμένου να αξιοποιείται η γνώση και η εμπειρία περισσότερων συναδέλφων, ώστε να εξασφαλίζεται η αρτιότητα και η ορθότητα του θεραπευτικού πλάνου.

Η βιοψία μαστού με κόπτουσα βελόνα (core biopsy) είναι μία ελάχιστα επεμβατική βιοψία η οποία πραγματοποιείται στο ιατρείο με τοπική αναισθησία σε ψηλαφητά και μη ψηλαφητά μορφώματα του μαστού τα οποία έχουν πρώτα αναγνωριστεί ως ύποπτα με κλινικές και απεικονιστικές εξετάσεις.
Μία βελόνα 14G εισάγεται διαδερμικά, αφού πρώτα γίνει έγχυση τοπικού αναισθητικού, και υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση τοποθετείται ακριβώς στην περιοχή του ύποπτου σημείο. Η βελόνα με ειδικό μηχανισμό κόβει λεπτά κυλινδρικά ιστοτεμάχια μήκους εώς 2εκ. από το μόρφωμα που μας ενδιαφέρει. Τα τμήματα αυτά του ιστού τα τοποθετούμε σε φιαλίδιο με φορμόλη και τα στέλνουμε σε παθολογοανατομικό εργαστήριο για ιστολογική εξέταση.
Η βιοψία αυτή κρατάει από 15 εώς 30 λεπτά περίπου, είναι εντελώς ανώδυνη, αναίμακτη και δεν αφήνει κανένα σημάδι στο δέρμα του μαστού.
Η ιστολογική εξέταση συμπεριλαμβανομένων και των ανοσοϊστοχημικών χρώσεων ( ER, PR; HER-2- , Ki 67 ) σε 5 έως 7 ημέρες και η γυναίκα ασθενής ενημερώνεται λεπτομερώς για το αποτέλεσμα της βιοψίας.
Η βιοψία με κόπτουσα βελόνα είναι πολύ αξιόπιστη μέθοδος καθώς, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα είναι μόνο 4%.
Επί επιβεβαίωσης κακοήθειας πραγματοποιούνται συμπληρωματικές εξετάσεις (staging) όπως σπινθιρογράφημα οστών, αξονική κοιλίας και θώρακος , προκειμένου να αποκλειστούν απεικονιστικά απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Έπειτα έχοντας συγκεντρωθεί το σύνολο των πληροφοριών για την παθολογία της νόσου και έχοντας γίνει η κλινική σταδιοποίηση, γίνεται η σύγκλιση του ογκολογικού συμβουλίου όπου και καθορίζεται το θεραπευτικό πλάνο.

Στον καρκίνο του μαστού υπάρχει η πρώτη κύρια ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί. Αυτή είναι εάν η νόσος είναι εστιακή, δηλαδή προσβάλει μόνο το στήθος ή/και τους μασχαλιαίους λεμφαδένες ή άν η νόσος έχει δώσει ήδη απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα (ήπαρ, πνεύμονες, εγκέφαλος, οστά κλπ.). Αυτή η ερώτηση μπορεί να απαντηθεί μετά την πραγματοποίηση εξετάσεων όπως το σπινθιρογράφημα οστών, η αξονική κοιλίας και θώρακα. Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία ή και PET/CT. 

Στις περιπτώσεις που υπάρχει μεταστατική νόσος τότε η ασθενής θα λάβει χημειοθεραπεία , ανάλογη των ιστολογικών παραμέτρων του όγκου, η οποία ονομάζεται παρηγορική θεραπεία. 

Στις περιπτώσεις που η νόσος περιορίζεται στον μαστό ή/και στους μασχαλιαίους λεμφαδένες τότε η χειρουργική θεραπεία είναι απαραίτητη. Εδώ όμως έρχεται να τεθεί ακόμα ένα πολύτιμο ερώτημα στο πότε θα πραγματοποιηθεί το χειρουργείο, δηλαδή εάν αυτό θα πραγματοποιηθεί σε πρώτο χρόνο ή εάν πρώτα θα γίνει χημειοθεραπεία και έπειτα το χειρουργείο. 

Στις περιπτώσεις που βάσει του ιστολογικού τύπου του όγκου η ασθενής χρήζει χημειοθεραπείας , όπως π.χ triple negative, Her-2 positive τότε η χημειοθεραπεία πρέπει να χορηγείται πριν το χειρουργείο. (νεο-επικουρική χημειοθεραπεία). Σε αυτές τις περιπτώσεις τοποθετείται ένα clip στον όγκο προκειμένου να μαρκάρουμε την περιοχή σε περίπτωση που ο όγκος εξαφανιστεί πλήρως με την χημειοθεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί ο χειρουργός μαστού να γνωρίζει ποια ακριβώς περιοχή να αφαιρέσει κατά το χειρουργείο. 

Στις περιπτώσεις που η ασθενής θα υποβληθεί πρώτα σε χειρουργείο τότε αν ο όγκος είναι μη ψηλαφητός τότε τοποθετείται προεγχειρητικά ένας συρμάτινος οδηγός (hook) ο οποίος κατευθείνει τον χειρουργό να εξαιρέσει την σωστή περιοχή. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι ο όγκος πρέπει να αφαιρεθεί σε υγιή όρια και γι αυτό πολλές φορές πραγματοποιείται ταχεία βιοψία ώστε να εξεταστούν τα όρια εκτομής. Στις περιπτώσεις ογκεκτομής πραγματοποιείται πάντα μετεγχειρητικά ακτινοθεραπεία και γ’ αυτόν τον λόγο ο χειρουργός τοποθετεί, κατά την επέμβαση, clips μαρκαρίσματος της περιοχής που βρισκόταν ο όγκος. Αυτό δίνει την πληροφορία στον ακτινοθεραπευτή ογκολόγο, για το που ακριβώς να κατευθύνει την ακτινοθεραπεία, ώστε να επιτύχει την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια έχοντας την μικρότερη δυνατή νοσηρότητα. 

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η διατήρηση του μαστού είναι ανέφικτη και υπάρχει ένδειξη για αφαίρεση ολόκληρου του μαζικού αδένα συμπεριλαμβανομένου και της θηλής(μαστεκτομή). Τέτοιες περιπτώσεις είναι ο πολυεστιακός όγκος, φλεγμονώδες καρκίνωμα, δυσαναλογία όγκου και μέγεθος μαστού (μεγάλος όγκος μικρό στήθος). Σε περιπτώσεις μαστεκτομής υπάρχει η δυνατότητα πλαστικής αποκατάστασης. Σε δεύτερο χρόνο ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα. 

Σε περιπτώσεις που η μαστεκτομή θα πραγματοποιηθεί για προφυλακτικούς λόγους σε γυναίκα με γονιδιακή προδιάθεση, τότε γίνεται ταυτόχρονη πλαστική αποκατάσταση ώστε να υπάρχει ένα άριστο αισθητικό αποτέλεσμα. 

Σχετικά με το χειρουργείο αφαίρεσης των μασχαλιαίων λεμφαδένων, η ριζική αφαίρεσή τους έχει πλέον στις περισσότερες περιπτώσεις δώσει την θέση της στην αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα, ο οποίος είναι ο πρώτος σταθμός πιθανούς λεμφογενούς μετάστασης. Η σήμανση του φρουρού λεμφαδένα γίνεται προεγχειρητικά με ραδιοϊσότοπο Tc99 ή/και με χρωστική (μπλε του μεθυλενίου ή ICG). Η αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα (πολλές φορές περισσότερων του ενός) προσφέρει απόλυτη ογκολογική ασφάλεια με μειωμένη νοσηρότητα (μετεγχειρητικό πόνο, λεμφοίδημα, περιορισμός κινητικότητας του άκρου). Ο ριζικός χειρουργικός λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχαλιαίας κοιλότητας πρέπει να πραγματοποιείται επί ενδείξεων και κατόπιν παρασκευής ανατομικών δομών της μασχάλης ώστε να μειωθεί η νοσηρότητα που προαναφέρθηκε. 

Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού χρειάζονται όχι μόνο έναν χειρουργό μαστού , αλλά ένα σύνολο επιστημόνων διαφορετικών ειδικοτήτων (ακτινολόγο, παθολόγο ογκολόγο, ακτινοθεραπευτή, παθολογοανατόμο, πλαστικό χειρουργό ) οι οποίοι θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν μια πολύπλευρη προσέγγιση και έτσι την μέγιστη ποιότητα ιατρικών υπηρεσιών. Αυτό ακριβώς γίνεται σε όλα τα διακεκριμένα κέντρα του εξωτερικού.